SN2025gw: Uniwersytet Warszawski gospodarzem pierwszego międzynarodowego sympozjum IGWN o falach grawitacyjnych supernowych

30 09 2025

W dniach 21–25 lipca 2025 roku na Wydziale Fizyki Uniwersytetu Warszawskiego odbyło się międzynarodowe sympozjum SN2025gw: First IGWN Symposium on Core Collapse Supernova Gravitational Wave Theory and Detection. W wydarzeniu wzięło udział ponad 80 uczestników z czterech kontynentów, reprezentujących różne dziedziny współczesnej astrofizyki. Sympozjum otworzyli prorektor ds. badań prof. Zygmunt Lalak oraz prodziekan Wydziału Fizyki prof. Krzysztof Turzyński.

Nazwa wydarzenia nawiązuje do typowego nazewnictwa odkrywanych gwiazd supernowych (SN) oraz skrótu oznaczającego fale grawitacyjne (gw). Organizator – International Gravitational-Wave Network (IGWN) – to nowa struktura, która w tym roku ma zastąpić dotychczasowe konsorcjum LIGO–Virgo–KAGRA. Zgodnie z rekomendacjami amerykańskiej agencji grantowej National Science Foundation LIGO poszerza współpracę z teoretykami, a społeczność zajmująca się modelowaniem supernowych jest pierwszą, do której się zwraca.

Spośród trzech kandydatur (Australia, Hiszpania i Polska) to właśnie Warszawa została wybrana do zorganizowania tego spotkania głosami dwóch społeczności: astronomów fal grawitacyjnych oraz teoretyków supernowych. Głównym organizatorem jest dr Marek Szczepańczyk, laureat programu NAWA Polskie Powroty 2023. To zarówno ogromny zaszczyt, jak i wyraz międzynarodowego zaufania wobec polskiej nauki.

Supernowe i fale grawitacyjne – kolejne wyzwanie dla nauki

Sympozjum miało charakter unikalny: po raz pierwszy spotkały się dwie grupy badaczy, które dotąd działały w dużej mierze niezależnie: astronomowie fal grawitacyjnych oraz teoretycy modelujący źródła supernowych. Celem było zbudowanie wspólnego języka i zarysowanie kierunków współpracy, które w przyszłości mogą doprowadzić do przełomowego odkrycia – obserwacji supernowej spowodowanej zapadnięciem się jądra gwiazdy.

Pięć dni intensywnej wymiany wiedzy

Program sympozjum obejmował pięć głównych bloków tematycznych: teorię supernowych, detekcję fal grawitacyjnych i estymację parametrów, detekcję neutrin, obserwacje w innych zakresach promieniowania elektromagnetycznego oraz perspektywy rozwoju badań w nadchodzącej dekadzie.

Wśród wykładowców i zaproszonych prelegentów znaleźli się czołowi przedstawiciele dziedziny z USA, Europy, Japonii i Australii, m.in. John Beacom (Ohio State University), Christopher Fryer (Los Alamos National Laboratory), Thomas Janka (Max-Planck-Institut für Astrophysik) czy Tobias Fischer (Politechnika Wrocławska).

Efekty i znaczenie

Rezultatem sympozjum będzie m.in. biała księga – dokument podsumowujący aktualny stan wiedzy oraz zawierający rekomendacje dla agencji finansujących badania naukowe. Dodatkowo prestiżowe czasopismo Classical and Quantum Gravity opublikuje materiały konferencyjne z tego spotkania.

Jak podkreślają organizatorzy, wydarzenie ma nie tylko duże znaczenie naukowe, ale może stać się modelowym przykładem koordynacji między astronomami fal grawitacyjnych a innymi społecznościami teoretyków.

Wydarzenie było współfinansowane ze środków Instytutu Studiów Zaawansowanych UW.

Więcej informacji można znaleźć na stronie wydarzenia.